Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu: "Các đơn vị phải khẩn trương đẩy nhanh tiến độ để cơ bản thông xe cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận trong năm 2020”.
Trước những vấn đề đó, “chúng tôi đã tính toán cả thời gian xử lý nền đất yếu, lường trước khó khăn của việc vận chuyển vật liệu... Kế hoạch được xây dựng cho từng tháng, thậm chí là mỗi ngày phải làm được khối lượng công việc ra sao mới có thể hoàn thành. Những gì làm được, doanh nghiệp đã làm và không thể chậm hơn được nữa. Do đó, việc ngân hàng VP Bank từ chối đồng tài trợ cho dự án, tương đương nguồn vốn bị thâm hụt hơn 800 tỷ đồng, ảnh hưởng tới tiến độ "về đích" là hoàn toàn có thể xảy ra" - chia sẻ của ông Mai Mạnh Hồng - Tổng Giám đốc Công ty CP BOT Trung Lương - Mỹ Thuận.
Cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận có thể chậm tiến độ thêm lần nữa vì thiếu vốn.
Theo ông Mai Mạnh Hồng, ngày 21 tháng 08 tại văn bản 5195/TGĐ-NHCT5, Ngân hàng Vietinbank đại diện cho các Ngân hàng tài trợ vốn đã có báo cáo gửi Ngân hàng Nhà nước, xác định: "Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VP Bank), tuyên bố không tiếp tục tham gia đồng tài trợ cho dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận. Trong khi, theo quy định, nguồn vốn chủ sở hữu của Ngân hàng yêu cầu Nhà đầu tư phải đáp ứng là 3.800 tỷ tăng hơn so với mức của UBND Tỉnh phê đã phê duyệt là: 2.787 tỷ chênh lệch 1.013 tỷ đồng. Mặc dù nhà đầu tư đã nêu ra việc có thể chấp nhận đến mức 3.400 tỷ, tuy nhiên, ngân hàng vẫn chưa thống nhất phương án trên".
"Ngoài ra, ngân hàng xác định còn thiếu 882 tỷ mới đủ vốn thu xếp cho Dự án (số tiền thâm hụt này do VP Bank từ chối tham gia đồng tài trợ). Như vây, có thể nói, hiện nay các ngân hàng chưa thể thu xếp vốn cho Dự án" - ông Hồng nói.
Cũng theo ông Hồng, vừa qua, Thường trực Chính phủ đã chỉ đạo về vấn đề này và ngân hàng nhà nước đã cam kết rõ ràng. Tuy nhiên, những “quyền lực mềm” của ngân hàng thương mại lại được phép đặt ra các “khẩu vị riêng”, dẫn đến rất nhiều dự án quan trọng hiện nay không thể triển khai, và cao Tốc Trung Lương - Mỹ Thuận là một ví dụ điển hình.
"Có lẽ, đã đến lúc người dân thực sự muốn lắng nghe câu trả lời rõ ràng về “trách nhiệm” khi được giao trọng trách nhưng lại không thể thực hiện được của các cơ quan liên quan. Những đơn vị đại diện quản lý phần vốn của Nhà nước đã thực sự có ý thức trách nhiệm đối với 20 triệu người dân đồng bào Khu vực Đồng bằng sông Cửu Long hay chưa?" – ông Hồng bức xúc.
Doanh nghiệp đã làm hết sức
Theo ông Hồng, thực hiện chỉ đạo của Thường trực Chính phủ liên tiếp tại thông báo số 99/TB-VPCP ngày 18/3/2019; Thông báo số 272/TB-VPCP, ngày 02/8/2019 về các giải pháp tháo gỡ các khó khăn của dự án cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận, nhà đầu tư đã chủ động làm việc với Hội đồng nghiệm thu Nhà nước, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Thuế... để rà soát các tồn tại trước đây của dự án và tham vấn ý kiến để khắc phục, điều chỉnh.
Đồng thời, làm việc với Cơ quan CSĐT – Bộ Công an để khoanh vùng những sai phạm của thành viên nhà đầu tư là Công ty Yên Khánh; Bàn giao Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền từ Bộ GTVT sang UBND tỉnh Tiền Giang; Ký kết Phụ lục hợp đồng số 02 ngày 08/5/2019, với Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền điều chỉnh lãi suất Ngân hàng phù hợp với thông tư 88/2018/TT-BTC...
Và trên cơ sở ý kiến của Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra thuế, đã loại bỏ các nhà đầu tư “0 đồng” là Công ty Yên Khánh, Hoàng An, Thắng Lợi. Hiện tại chỉ còn 03 nhà đầu tư là Công ty Cầu đường CII, Tuấn Lộc và B.M.T, đã được sở KH&ĐT TP HCM điều chỉnh giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
Đặc biệt, trong các ngày 2/8/2019 và 9/8/2019, trên cơ sở ý kiến của Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước, Kiểm toán Nhà nước và ý kiến thẩm định của Bộ GTVT, UBND tỉnh Tiền Giang đã phê duyệt điều chỉnh dự án và ký kết phụ lục hợp đồng điều chỉnh dự án với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án. Đến nay, nhà đầu tư đã huy động góp vốn chủ sở hữu và đưa vào dự án 2.500 tỷ đồng tham gia vào dự án, ứng trước chi phí GPMB cho tỉnh Tiền Giang để triển khai. Đến thời điểm này, khối lượng dự án đã hoàn thành được 25%, tăng hơn 10% so với khối lượng thực hiện trong 10 năm trước.
VP Bank chính thức tuyên bố “không tiếp tục tham gia đồng tài trợ cho dự án”
Cũng cần phải nhắc lại rằng, sau khi nhà thầu thi công tổ chức giăng băng rôn đòi nợ ngày 23/7/2019, chủ đầu tư và nhà thầu thi công dự án Cao tốc Trung Lương – Mỹ Thuận đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Tiền Giang, và thống nhất rằng: "Nếu dự án không có vốn, không còn cách nào khác, buộc phải tạm dừng thực hiện dự án".
"Nay chúng tôi cũng khẳng định lại một lần nữa, trong thời gian tới, nếu Dự án không được xác định nguồn vốn thì khả năng chúng tôi sẽ xác điểm dừng kỹ thuật để đề nghị tỉnh Tiền Giang báo cáo Chính phủ và Quốc hội xác lập thời gian thông tuyến không thể là 2020. Việc hoàn thành Dự án vào năm 2021 còn tùy thuộc vào nguồn vốn đầu tư, và trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong việc cam kết với 20 triệu người dân ĐBSCL" - ông Hồng nói.
Chờ đến bao giờ…?
Ông Lưu Xuân Thủy - Phó Chủ tịch HĐQT Công ty CP BOT Trung Lương - Mỹ Thuận, cho rằng: Những vướng mắc này đã “vượt ra khỏi ranh giới và khả năng của doanh nghiệp dự án”, cũng như “vượt ra khỏi sức chịu đựng của các nhà thầu” nên họ buộc phải đưa ra một kế hoạch dự kiến cho việc dừng dự án.
Theo ông Thủy, sau hơn 3 tháng tái khởi động dự án, các nhà thầu nỗ lực hết sức nhưng đang khó khăn rất lớn. "Việc xác định được nguồn vốn cho Dự án từ ngân sách Nhà nước bao giờ được Quốc Hội thông qua? Vốn tín dụng từ các ngân hàng sẽ còn phải soi xét đến bao giờ để thẩm định cho vay?" - ông Thủy đặt câu hỏi.
Theo ông Thủy, về nguồn vốn ngân sách nhà nước, được biết Chính phủ đã có các tờ trình xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua 2.186 tỷ đồng hỗ trợ dự án sử dụng nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2018, nhưng đến nay chưa có ý kiến chấp thuận của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội nên chưa thể xác định được kế hoạch bố trí vốn, thời gian giải ngân vốn, làm cơ sở đảm bảo phương án tài chính của dự án, phương án vay vốn.
Việc nhà đầu tư buộc phải đưa ra một kế hoạch về dự kiến cho việc dừng dự án là hoàn toàn có thể xảy ra.
Được biết, ngày 15/08/2019, Bộ Tài chính thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình UBTV Quốc hội phương án phân bổ nguồn vốn cho dự án Trung Lương – Mỹ Thuận. Dự kiến nội dung này, UBTV Quốc hội sẽ họp và quyết định tại kỳ họp tháng 09/2019”.
"Nguồn vốn có tính chất then chốt nhằm xác định khả năng thực hiện dự án thông tuyến trong năm 2020, hoàn thành đưa vào sử dụng cao tốc Trung Lương - Mỹ thuận trong năm 2021 không chỉ phụ thuộc vào năng lực của nhà đầu tư hiện nay, mà còn phụ thuộc vào nguồn vốn ngân sách nhà nước và sự trách nhiệm của các tổ chức tín dụng" - ông Thủy nhấn mạnh.
